Çocuklarda sağlıklı beslenme

Doğaya çıkmak obeziteyi önlüyor!

Deniz Demirtaş
Eğitim Danışmanı
05.02.2018

Eğitim sadece akademik bilgi yüklemesi değildir. Çocuklara sofrada nasıl oturmaları, nasıl çatal ve bıçak kullanmaları gerektiği, hangi yiyecekleri tercih etmeleri gerektiği de öğretilmelidir. Ailede başlayıp, okulda ve sosyal çevrelerde devam eden bu süreçte çocuklara nasıl yaklaşılmalı? Beslenme konusunda özellikle erken çocukluk döneminde neler yapılmalı?

Tüm alışkanlıklar gibi sağlıklı beslenme alışkanlıkları da küçük yaşta kazanılarak yaşam boyu süren bir davranış biçimine dönüşüyor. Bu açıdan çocukların temel karakterini şekillendiren aile ve sonrasında okul ortamı çocukların doğru beslenme alışkanlıkları edinebilecekleri temel sosyal alanlardır.

Aile ve okul nasıl çocuğa yaklaşmalı?

Çocukların, özellikle 2-6 yaş arasındaki dönemde düzenli beslenme alışkanlığı kazanmaları büyük önem taşıyor. Bu açıdan çocuklara beslenme konusunda iyi örnek olunması, doğru besin seçiminin neden önemli olduğunun anlatılması gerekiyor.

Doğru ve sağlıklı beslenmenin çocuklara zihinsel, bedensel, ruhsal birçok katkı sağlayacağını, dengeli beslenen kişilerin sık sık hastalanmayacağını, besinlerden aldıkları güçle hastalıklara karşı dirençli olacaklarını, vücut gelişimlerinin normal düzeyde seyredeceğini çocukların anlayacağı ifadelerle aktarmak yarar sağlıyor. Bu açıdan çocuklara doğru beslenme ile sadece bedensel değil, zihinsel zindelik kazanabilecekleri, düşünme ve kavrama yeteneklerinin artacağı, güçlü bir hafızaya sahip olabilecekleri anlatılabilir. Sağlıklı olmak için tek çeşit beslenmenin yeterli olmadığının anlatılmasının yanı sıra her gün dört temel yiyecek grubundan çeşitli yiyecekler küçük porsiyonlarda sunularak bu yaklaşım desteklenebilir.

Besin değeri yüksek gıdaların tercih edilmesi, tadı beğenilmeyen besinlerin damak tadına daha uygun lezzetlerle tatlandırılması ve ilgilerini çekecek tasarımlarla onlara sunulması yararlı olacaktır. Belirlenen öğün saatlerinde yemek yenmesi çocukların sofra düzenine alışmalarını kolaylaştıracaktır. Çocukla birlikte masaya oturmak, birlikte mutfakta yemek hazırlamak, sofrayı birlikte kurmak ve kaldırmak doğru yemek yeme alışkanlıklarının gelişmesi için olumlu bir ilerleme kazanılmasını sağlayacaktır.

Doğru ve sağlıklı beslenmek neden önemli?

Erken çocukluk döneminde doğru beslenme alışkanlıkları edinilmediğinde çocukluk ve ergenlik döneminde görülen obezite oranında artış görülüyor. Uluslararası Obezite Komisyon Raporu'nda dünya çapında 5-17 yaş arası her 10 çocuktan birinin fazla kilolu ya da obez olduğu bildiriliyor. Çocukluk çağında başlayan şişmanlığın, erişkin yaşlarda devam ettiğine ilişkin birçok çalışma bulunuyor. Yapılan çalışmalar, yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların dikkat sürelerinin kısaldığı, algılamalarının azaldığı, öğrenmede güçlük ve davranış bozuklukları çektikleri, okulda devamsızlık sürelerinin uzadığı ve okul başarılarının düşük olduğunu da ortaya koyuyor.

Okullarda neler yapılabilir?

Erken çocukluk döneminde okulla tanışan çocukların okul ortamında da sağlık beslenme alışkanlıkları geliştirebilecekleri bir yaklaşımla eğitim almaları evde edindikleri alışkanlıkların pekişmesini sağlayacaktır. Sağlıklı Beslenme Programı kapsamında çocuklar öncelikle vücutlarının yapısını, organlarının görevlerini eğlenceli bir şekilde öğrenmeleri sağlanmalı. Çocukların vücutlarına iyi bakmak için hangi besinleri daha çok tüketmeleri gerektiğini kendilerinin keşfetmesine yönelik hikayeler anlatılmalı, oyunlar oynanarak çocuğun dünyasına uygun bir dilde bilgiler aktarılmalıdır. Tüm öğrenciler aynı anda kahvaltı ve öğle yemeğine oturarak tabaklarına istedikleri yiyecekleri istedikleri oranda almalı, sevmedikleri bir yiyecek olsa da tadına bakmaları yönünde teşvik edilmelidir. Öğretmenleri eşliğinde yemek yerken sofra kurallarını öğrenerek, çatal ve bıçak kullanımı konusunda el becerilerini geliştirme imkanı bulabilmeliler.

Doğaya çıkmak obeziteyi önlüyor!

Doğada problemlere yaratıcı çözümler bulma yeteneklerini geliştiren çocukların zihinsel, duygusal ve bedensel gelişimleri destekleniyor, bağışıklık sistemleri güçleniyor. Araştırmalar gösteriyor ki doğada vakit geçirmek obezite ve aşırı kiloyu önlüyor ve çocukların bir şeyler öğrenebileceklerine dair kendilerine güven duymalarını sağlıyor. Çocuklar ormandan ayrılmadan önce çember olup getirdikleri sağlıklı yiyecekleri birbirleri ile paylaşmayı ihmal etmiyorlar.

Okul müfredatlarının çocuklara sporun her zaman ve her yerde yapılabileceği algısını kazandıran spor eğitim programları ile zenginleştirilmesi oldukça önem taşıyor. Düzenli fiziksel egzersizler, çocukların kemik ve merkezi sinir sistemi gelişimini olumlu yönde etkilerken, kilo kontrolü ile dengeli bir şekilde kilo almaları için destek sağlamış oluyor.

Slow Food bilinci gelişiyor

Hızlı, ayaküstü yemek alışkanlığına alternatif olarak, geleneksel ve yerel yemekleri, yeme biçimlerini, yerel ekosistemlerin özelliklerini korumayı, adil tarım ve gastronomi eğitimini teşvik eden uluslararası bir program olan Yavaş Yemek veya uluslararası ifadesiyle Slow Food, çocuklarda sağlık beslenme alışkanlıklarının gelişmesi açısından önemli bir proje.

Eğitim Danışmanı Deniz Demirtaş