Izgarası, tavası, fırında kızartması, buğulaması, her çeşidi bir başka dayanılmaz lezzet ve tattadır balığın. Bu nedenle balığı sevmeyenimiz yok gibidir. Balık etinin damak zevkimizi en üst seviyeden okşamasının yanında çok faydalı meziyetleri vardır da bizler pek düşünmeyiz bunları.
Balık eti her şeyden önce besleyici ve protein kalitesi yüksek bir gıdadır. Bu özelliği ile de büyüme çağındaki çocukların hamile kadınların ve özellikle hasta insanların beslenmesinde önemli bir yeri vardır.
En büyük özelliği de içerdiği yağların insan sağlığı için çok uygun olmasıdır. Çünkü balık yağında bulunan doymamış yağlar kalp-damar rahatsızlıklarının önüne geçmede yardımcı olurlar.
Balık eti aynı zamanda Vitamin (A, D, K, B) ve mineral (kalsiyum, fosfor, iyot) zenginidir.
Bu arada diğer etlere göre daha kolay sindirilebildiğini de hatırlatalım balık etinin.
Ancak kadı kızında kusur olur da, balıkta olmaz mı? Nitekim oluyor. Bu kusur da balık etinin biraz “nazlı” oluşu ve dolayısıyla diğer etlere göre daha çabuk bozuluşudur. Bunda da haksız değil hani. Çabuk bozuluşunda kendine göre şu haklı sebepleri vardır balığın:
- Etinin yumuşak ve sulu oluşu.
- Bağlayıcı dokunun olmayışı.
- Yağında çabuk bozulup acılaşan doymamış yağ asitlerinin fazla oluşu.
- Hareketli ve soğukta üreyebilen mikroorganizmaları taşıması.
- İç organların çıkarılmadan atılmaları.
- Kanının akıtılmaması.
Bir taraftan da aklımıza şu soru geliyor; böylesine “besleyici ve nazik” bir gıda maddesini alırken gerekli titizliği gösteriyor muyuz acaba? Bazılarımız için bu sorunun karşılığı “mutlaka evet” iken bazılarımızda galiba “battı balık yan gider” umursamazlığı içindeyiz, balık satın alırken.
Ama bizden size tavsiye, sofranızı şenlendirmek, ağzınıza layık bir balık ziyafeti çekmek isterken bayat balıkla hayal kırıklığına uğramayın. Ayrıca zehirlenmek veya en azından midenizin bulanmasını da istemiyorsunuzdur herhalde. Aşağıda bu tavsiyemize uymanıza yardımcı olacak ölçüleri de veriyoruz sizlere:
TAZE BALIK | BAYAT BALIK | |
Pullar: | Parlak | Donuk, sökülür |
Koku: | Tipik | Hoşa gitmeyen, ağır |
Ağız: | Kapalı | Açık |
Gözler: | Parlak, kabarık | Çökük, mat |
Solungaçlar: | Kapalı, koyu kırmızı | Açık, soluk kırmızı |
Deri: | Parlak, gergin | Donuk, yumuşak |
Kas: | Elastiki, sert | Parmak izi kalıcıdır |
Karın: | Normal dolgunlukta | Şiş,gergin |
Gövde: | Elde düz durur | Bükülür |
Kan: | Kokusuz, açık kırmızı | Koyu siyah, fena kokar |
Suda: | Dibe çöker | Yüzer |
Artık bu kadar kopya verdikten sonra da, yine bayat balık almaya devam ederseniz evdekiler ne söyleseler haklıdırlar hani.
Prof. Dr. Özer Ergün
İst. Ünv. Veterinerlik Fak. Gıda Hijyeni ve Tekn. Bölüm Başkanı