• 17/09/2024
  • Hoşgeldiniz

Gıda zehirlenmelerinden korunmak mümkün

  • 12.06.2017

Açıkta satılan gıdalar, çiğ etler, iyi yıkanmayan sebze ve meyveler özellikle çocukların mide ve bağırsak sağlığını tehdit ediyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Sami Akbuğa, çocuklarda gıda zehirlenmeleri hakkında önemli uyarılarda bulundu.

Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülen gıda zehirlenmeleri genellikle birden çok kişiyi etkiliyor. Gıda zehirlenmeleri, bakteriler veya toksinlerle bulaşan yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi sonucunda meydana geliyor. Çok sık olmamakla birlikte gıda zehirlenmelerine kimyasal kaynaklı toksinler veya böcek ilaçları da neden olabiliyor. Yiyecek veya içeceklerde bakteri ürediğini anlamak, çoğu zaman zor. Görüntü, koku ve tatta herhangi bir değişiklik olmasa da bakteri üremiş olabiliyor. 

Gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenleri; çiğ kümes hayvanları, pastorize edilmemiş süt, kırmızı et ve arıtılmamış su aracılığı ile bulaşan Kampilobakter mikrobudur. Salmonella pastorize edilmemiş sütten, yumurta ve çiğ yumurta ürünlerinden, çiğ etten ve kümes hayvanlarından bulaşmaktadır.


Ani ateş, ishal, üşüme ve halsizlik gibi belirtiler ihmal edilmemeli

Bazı bakteriler gerekli nem, beslenme, sıcaklık ve zaman koşulları oluştuğunda milyonlarca sayıda üreyebiliyor. Gıdanın içerisindeki bakteri sayısı arttıkça, enfeksiyon ve hastalık riski de aynı oranda artıyor. Sıklıkla karşılaşılan bakteri türleri; Kampilobakter, E. Koli ve Salmonella... Gıda zehirlenmesine neden olan mikrobun tipine göre kuluçka süreleri farklılık gösteriyor. Yine mikrobun tipine bağlı olarak, belirtiler 30 dakika ile 12-48 saat içinde ortaya çıkıyor. Gıda zehirlenmesi semptomları genellikle 1 ila 3 gün arasında sürer. Bununla birlikte bakterinin türüne, enfeksiyonun şiddetine ve ek hastalık durumunun olup olmamasına göre bir haftaya kadar da devam edebilir. 

Gıda zehirlenmesinin belirtileri; sindirim sistemini iltihabından kaynaklanan kusma, karın ağrısı ve ishaldir. Bunlarla birlikte sebebe bağlı olarak ateş ve üşüme, kanlı dışkılama, dehidrasyon yani sıvı kaybı, kas ağrıları, halsizlik ve bitkinlik de  görülebilir. Gıda zehirlenmeleri nadiren sinir sistemine de zarar verebilir.  


Tedavi kişiye özel planlanmalı

Gıda zehirlenmesi tanısı, aynı gıdadan tüketmiş kişilerin benzer hastalık bulguları göstermesi sonucunda konulur. Sıvı kaybı, ateş ve kanlı dışkı olması ve laboratuvar testleri, tanı koymada yardımcı olur. Olası zehirlenme oluşturmuş gıda üzerinde yapılacak inceleme, mikrobik durumlar için, mikrobun tipinin anlaşılması ve tedavinin kişiye özel planlanması açısından önem taşırken tedavi hastaların durumuna göre ayrı planlanır.


Çocukları gıda zehirlenmelerinden korumak için:

- Çocuklar kişisel hijyen kuralları konusunda bilgilendirilmeli ve bu kurallara uymaları sağlanmalı,

- Hem yetişkinler hem de çocukların tüketeceği sebze ve meyveler iyice yıkanmalı,

- Çocuklara verilecek çiğ gıdaların mikrobik kirlenme olasılığı gözden geçirilmeli,

- Yaz mevsiminde özellikle açıkta satılan dondurma gibi gıdaların tehlikeli olabileceği konusunda çocuklara bilgi verilmeli,

- Okula veya kreşe giden çocuklar hijyen kurallarına en yüksek düzeyde özen göstermeli ve mikroplar ile ilgili temel bilgiler için düzenli eğitimler almalıdır.