Çocuklar nasıl takdir edilmeli?

24.05.2021

Çocuklarda doğru davranışları pekiştirmek istiyorsanız onları doğru sözlerle takdir edin. Takdir ederken hangi sözcükleri kullandığınız çok önemli! “Çok zekisin, çok güzelsin” gibi sözler çocukta yanlış algı oluşturuyor.

Çocuklarda olumlu davranışları pekiştirmenin doğru davrandıkları zamanlarda tanımlayıcı takdir almalarına bağlı olduğunu vurgulayan Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, “Anne ve babalar çoğunlukla çocuklarının olumsuz davranışlarından yakınıyor ve bunları nasıl azaltacaklarını öğrenmek istiyorlar. Olumsuz davranışlarından yakınıldığı zaman ilk önce yapılması gereken, çocuğun olumsuz davranışı yapmayıp daha doğru davrandığı zamanları takip etmektir.” dedi.

Takdir ve övgüler olumsuz davranışları azaltıyor

Ebeveynlerin yakındıkları davranışların olumlu versiyonunu gördüklerinde söz konusu davranışı takdir etmeleri gerektiğini belirten Gökten, “Biliyoruz ki çocuklar takdir, övgü ve ödül gibi olumlu geri bildirimler aldıkları davranışları tekrar yapmaya daha eğilimlidir. Tekrar edilen olumlu davranışlar ise olumsuz davranışların görülme sıklığını azaltıyor.” ifadelerini kullandı.

Çocuklar emekleri ve çabaları için takdir edilmeli

Anne ve babalar sadece ‘aferin’ ya da ‘teşekkürler’ dediğinde çocuk tam olarak neyin bu övgüyü aldığını anlamayabilir. Takdir ve övgü dendiğinde bazı ailelerin ‘sen çok zekisin, çok çalışkansın, sen herkesten güzelsin’ gibi etiketlemeye yönelik cümleler kurduklarını görüyoruz. Çocukları överken sahip oldukları fiziksel ya da bilişsel özellikleri vurgulamak yerine onların gösterdikleri emeği, çabayı ve doğru davranışı övmeliyiz. “Ben söylemeden odanı toparlayıp temizlediğin için teşekkür ederim”, “kardeşinle böyle güzelce oyun kurup oynadığınız için size bravo” gibi cümleleri örnek gösterebiliriz.

Bilişsel özelliklere dayalı övgüler zarar verebiliyor

Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, fiziksel ya da bilişsel özelliklere dayalı bir övgünün çocukta ‘ben zaten zekiyim, ben herkesten akıllıyım’ gibi benlikle ilgili değerlendirmelere ve kafa karışıklıklarına yol açacağına dikkat çekiyor. “Bazı çocuklar o kadar çok bu yakıştırmaları duyarak büyürler ki kendileri ile ilgili gerçekçi olmayan düşüncelere kapılabiliyor ya da çok zeki olduklarını düşünmeye başladıkları için çalışmaya gerek olmadığı yönünde yanlış algılara sahip olmaya başlıyorlar. Bu da çocuğun kendi kapasitesini kullanma, çalışma ve emek verme azmini engelliyor.” dedi.

İlgili İçerikler