Böbreklerin temel görevleri vücuttaki fazla su ve atık maddeleri temizleyip idrar olarak atılmasını sağlamak. Böbrekte idrarın biriktiği havuzcuk bölgesinin olmasının ise ‘böbrek genişlemesi’ olarak adlandırıldığını belirten Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Doç. Dr. Neşe Karaaslan Bıyıklı ile Kadın Hastalıkları, Doğum ve Perinatoloji Uzmanı Doç. Dr. Zeki Şahinoğlu, “Böbrek genişlemesi, bebek henüz anne karnındayken saptanıp erkenden tedavi edilebilir” dedi.
Anne karnında saptanan böbrek genişlemelerinin büyük bir kısmı hafif düzeydeki genişlemelerden oluşuyor ve yüzde 40-85 oranında doğumda ve doğum sonrasında tamamen geriliyor. Ancak orta ve ağır düzeydeki genişlemeler için çok daha dikkatli olmak, periyodik takipleri aksatmamak önemli. Anne karnındaki bebeğin sağlığını değerlendirmek amacıyla 11-14., diğeri ise 19-22. haftalarda olmak üzere iki önemli ultrason incelemesi yapılıyor.
Anne karnında saptanan böbrek genişlemeleri geçici hidronefroz, idrar yollarında darlık, idrar kaçağı, idrarın idrar torbasından böbreğe geri kaçışı gibi sebeplerle ortaya çıkar. Daha seyrek olarak ise; çift toplayıcı sistem, mesane girişinde darlık, mesane çıkışında darlık, kistik böbrek hastalıkları gibi bozukluklar da böbrek genişlemelerine neden olabilir.Böbrek genişlemeleri doğumdan sonra herhangi bir yaşta da ortaya çıkabilir.
Hafif böbrek genişlemeleri olan çocuklar, üriner sistem enfeksiyonu geçirmemiş ve tuvalet eğitimini sorunsuz tamamlamışsa böbrek sağlığı açısından ek bir risk taşımazlar. Ancak bu çocuklarda ileri böbrek inceleme filmleri yapılmadıysa yüzde 5-10 olasılığı ile altta yatan vezikoüreteral reflü veya darlık açısından dikkatli olmaları gerekir. Orta ve ağır derecede genişlemesi olan çocuklar ise hastalıktan etkilenme durumlarına göre böbrek sağlığı açısından risk taşırlar. Bu risk hastalıktan etkilenme derecesine bağlı olarak hipertansiyon, protein kaçağı, böbrek fonksiyonlarında bozulma ve kızlarda gebelik sorunları olarak ortaya çıkabilir.
Böbrek genişlemesinin erkek çocuklarda sünnet sonrası geçeceğine dair yaygın bir inanış var. Bu tamamen yanlış. Aslında sünnet, idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltıyor ancak böbrek genişlemesiyle direkt olarak ilgisi bulunmuyor.
Düzenli aralıklarla üriner sistem ultrasonografisi ve idrar testi kontrolleri yapılmalı.
Ateşli dönemlerde mutlaka idrar testi yapılmalı.
İdrarda koku, idrar yaparken yanma, idrarda kanama, karın ağrısı, kusma gibi yakınmalar olduğunda idrar testi yapılmalı
Tuvalet eğitimi dikkatli bir şekilde tamamlanmalı
Riskli dönemi atlattıldıktan sonra da doktor kontrolleri düzenli olarak yapılmalı.